[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Meruli, G.Frescobaldiego).Niektóre opracowania ordinarium speÅ‚niajÄ… wymogi trydenckie doty­czÄ…ce zrozumiaÅ‚oÅ›ci tekstu w muzyce sakralnej, jednak bardziej intere­sujÄ…ca jest odpowiedniość muzyczna wzglÄ™dem obrzÄ™dowych potrzebMszy.Kilku kompozytorów koÅ„ca XVI wieku opracowaÅ‚o wszystkie trzproÅ›by Agnus Dei.T.L.da Vittoria (Collegium germanicum w Rzymie)i O.di Lasso (dwór w Monachium) z reguÅ‚y opracowywali tylko jednÄ…,G.P.da Palestrina (koÅ›ciół Å›w.Piotra w Rzymie)  dwie, G.Fresco-baldi (koÅ›ciół Å›w.Piotra w Rzymie) pomijaÅ‚ Benedictus, przypuszczalniepo to, aby umożliwić wykonanie na Podniesienie motetu lub toccatyinstrumentalnej.DÅ‚ugie opracowania Benedictus lub organowe Podnie­sienia, typowe dla koÅ„ca XVII wieku oraz wieku XVIII (zwÅ‚aszcza weFrancji i Austrii), proponowaÅ‚y muzyce do odegrania rolÄ™ towarzyszeniacichemu kanonowi i Å›rodka skupiajÄ…cego uwagÄ™ na chwili najwiÄ™kszegraktu modlitewnego  podniesienia konsekrowanej hostii.Podczas gdy proprium choraÅ‚owe stanowiÅ‚o oprawÄ™ muzycznÄ… dla akci ruchu w Mszy wczesnej i Å›redniowiecznej, polifoniczne ordinariumrenesansu i baroku stanowiÅ‚o cykliczne continuum  w dużej mierzeniesynchroniczne towarzyszenie obrzÄ™dom przy oÅ‚tarzu.A co z proprium trydenckim? SpoÅ›ród piÄ™ciu wÅ‚asnych antyfon, na.wiÄ™kszÄ… uwagÄ™ wzbudziÅ‚o Offertorium.Palestrina na przykÅ‚ad wydaÅ‚ catom Offertoriów.Chociaż pozostaÅ‚e części proprium mogÅ‚y być jednogÅ‚ '1sowe, niektóre byÅ‚y zastÄ™powane (zwÅ‚aszcza w XVII wieku) motetarn180REFORMA TRYDENCKAposiadajÄ…cymi odpowiednie, pobożne teksty (np.O sacrum convivium,m0 salutaris Hostia) lub muzykÄ… organowÄ… albo instrumentalnÄ… (szcze­gólnie w Wenecji).Sonaty koÅ›cielne W.A.Mozarta stanowiÄ… tego rodzajuprzykÅ‚ad z póz
niejszego okresu.PrzykÅ‚ady peÅ‚nych opracowaÅ„ wÅ‚asnychantyfon, takie jak wielki cykl Gradualia W.Byrda, należą do rzadkoÅ›ci.Inne formy kultu)uchowa gorliwość czasów kontrreformacji, wzniecana przez jezuitów,oratorian oraz wiele Å›wieckich konfraterni, wiodÅ‚a ku nowym kierunkompobożnoÅ›ci i formom liturgicznym.O ile popularna pobożność Å›rednio­wieczna koncentrowaÅ‚a siÄ™ na kulcie NMP, w czasie kontrreformacjidominujÄ…ce znaczenie uzyskaÅ‚ kult NajÅ›wiÄ™tszego Sakramentu.Przeja­wiaÅ‚o siÄ™ to w trojaki sposób.Po pierwsze  wzrosÅ‚o znaczenie i popularność Å›wiÄ™ta Bożego CiaÅ‚a.Chociaż jest to Å›wiÄ™to ustanowione póz
no (formalnie zatwierdzone w 1264oku), nie zostało usunięte z kalendarza, lecz przez obecność sekwencjiuzyskało rangę porównywalną jedynie z Wielkanocą i Zesłaniem DuchaZ
wiÄ™tego.W XVII-wiecznym Rzymie uroczystość Bożego CiaÅ‚a byÅ‚a jed-lym z najbardziej pracowitych okresów dla muzyków zaangażowanychkażdym koÅ›ciele do celebracji Nieszporów i Mszy.W tym dniu wynaj-lowano Å›piewaków, instrumentalistów, organistów, budowano estrady,komponowano też specjalnÄ… muzykÄ™.Muzycy brali również udziaÅ‚ w pro-esji Bożego CiaÅ‚a.Mimo że Å›wiÄ…teczne procesje w liturgii stopniowozanikaÅ‚y (z wyjÄ…tkiem Niedzieli Palmowej), procesja na Boże CiaÅ‚o staÅ‚asiÄ™  jako przejaw gorliwej ludowej pobożnoÅ›ci  jednÄ… z najbardziejuroczystych.Na zakoÅ„czenie Nieszporów w Boże CiaÅ‚o zwyczajem staÅ‚o siÄ™ udzie­lanie bÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwa NajÅ›wiÄ™tszym Sakramentem umieszczonymmonstrancji (ozdobne naczynie; monstrancja znaczy dosÅ‚ownie  dookazywania").BÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwu temu towarzyszyÅ‚y antyfony, hymny,ssponsoria i modlitwy, które tworzyÅ‚y odrÄ™bny rytuaÅ‚.Traktowany jako*Å‚ość nosi on nazwÄ™ BÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwa.Zwykle dodawano go do Oficjum'Å‚ownie Nieszporów), ale stanowiÅ‚ on również odrÄ™bne nabożeÅ„stwoliturgiczne.Dla potrzeb BÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwa napisano wiele muzycznych°PracowaÅ„ takich tekstów, jak: Adoro te devote, Ave verum Corpus,sacrum convivium.BÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwo zostaÅ‚o wÅ‚Ä…czone do NabożeÅ„stwa Czterdziestogo-lzmnego.Owa praktyka ma swe zasadnicze z
ródÅ‚o w czuwaniu przy1°stii podczas Wielkiego Tygodnia (40 godzin od Wielkiego Czwartku do181OKRES PO REFORMACJIWigilii Wielkanocy), jednak w swojej popularnej formie rozwinęła siew Mediolanie na poczÄ…tku XVI wieku, w czasie kryzysu narodowego.NajÅ›wiÄ™tszy Sakrament wystawiano do Adoracji na 40 godzin; AdoracjazawieraÅ‚a BÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwo, procesje, litanie oraz dwie Msze wotywne:ku czci NajÅ›wiÄ™tszego Sakramentu, a także w intencji o pokój.Rotacjaludzi zapewniaÅ‚a staÅ‚Ä… obecność wiernych w koÅ›ciele.Różnicowanie form liturgicznych dla celów religijnych w okresie po-trydenckim nie byÅ‚a rzeczÄ… nowÄ…; w Rzymie objęła także nabożeÅ„stwaokresu Wielkiego Postu wÅ‚Ä…czajÄ…ce KompletÄ™ (do której komponowanospecjalnÄ… muzykÄ™ polichóralnÄ…).OsiÄ…gniÄ™cia liturgiczne reform trydenckichObecna myÅ›l liturgiczna ogólnie odnosi siÄ™ krytycznie do czasów trydenc­kich (faktycznie 400 lat od 1560 do 1960).Niemniej liturgia trydenckadostarczyÅ‚a podstaw do konsolidacji po schizmie reformacji; przyczyniÅ‚asiÄ™ do wzrostu duchowoÅ›ci i pobożnej gorliwoÅ›ci wÅ›ród laikatu, a takżedo misji na wszystkich kontynentach Å›wiata.Wielkie osiÄ…gniÄ™cie w postaci jednolitego, oficjalnie zatwierdzonegoi stabilnego ukÅ‚adu liturgii jest zarazem siÅ‚Ä…, jak i sÅ‚aboÅ›ciÄ… [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]