[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niektóry %7łydzi okazywali wdzięczność swoim wybawcom w innysposób.W Warszawie Adam Gl�ck (Głuchowski) załatwił pracę kobiecie, którago uratowała, Zoi Nakoniecznikow, wdowie po płk.StanisławieNakoniecztiikowie  Kmicicu , byłym głównodowodzącym NSZ.JulianGojchermai (Dobrowolski), którego również uratowali Nakoniecznikowie,otwarcie utrzymywał kontakty z tą rodziną nawet w najgorszych latachstalinizmu49.Szmerciu Halpern z kolei, który został kierownikiem gorzelni wTrembowli, w województwie tarnopolskim,  za punkt honoru przyjąłrozdawanie wódki tym gojom, którzy ratowali %7łydów , zarówno komunistom,jak i przeciwnikom nowego ustroju50.Czasami pomaganie niepodległościowcom przez %7łydów wynikało zpragmatyzmu.Na przykład odpowiedzialny za rozgłośnie radiowe w PolsceWilhelm Bilig pomagał żołnierzom podziemia, choć nie jest pewne, czyktórykolwiek z beneficjentów brał udział w ratowaniu %7łydów podczas okupacji.Bilig jednak od czasu do czasu zatrudniał byłych żołnierzy Armii Krajowej (naprzykład Edmunda Rudnickiego), aby wykorzystać ich doświadczenie w pracy wrozgłośniach (brakowało przecież specjalistów o nastawieniuprokomunistycznym), pomóc im w zalegalizowaniu się przed nowymi władzamii jednocześnie zmniejszyć wpływy działaczy antysowieckich przez odciąganieich od konspiracji51.I wreszcie, zdarzali się %7łydzi, którzy pomagali niepodległościowcom zpowodów finansowych.W jednym przynajmniej wypadku altruizm mieszał się zchęcią zysku.Podczas swojego procesu ppor.Jerzy Karwowski  Newada zNZW otrzymał pięć wyroków śmierci.Jego obrońca, Gross, który był %7łydem,złożył apelację.Tymczasem po licznych kłopotach48K.Modrzewska, Trzy razy., s.93-94.49Wywiad Leszka %7łebrowskiego z Henrykiem Nakoniecznikowem, 21 VII 1996 r.(w zbiorach L.%7łebrowskiego).50S.Halpern, Darkness and Hope., s.144.51A.Zawadzka-Wetz, Refleksje pewnego., s.39, 53; S.Kisielewski, Dzienniki., s.48.193siostra skazanego, Alicja Karwowska-Sokołowska, odnalazła %7łydówkę, któraprzeżyła wojnę dzięki Karwowskim i zgodziła się pomóc swoim wybawcom.Podczas ostatniej rozprawy Neoma %7łołądz
(Anna Krawcewicz) zeznała, żeKarwowski wraz z rodziną, narażając własne życie, uratowali podczas okupacjikilkunastu %7łydów, w tym ją samą i jej dwóch braci.Sędziowie wyraz
niezłagodnieli w stosunku do oskarżonego.Równocześnie rodzice Karwowskiegowyprzedali się i przekazali wszystkie pieniądze Grossowi na ratowanie syna.Adwokat zatrzymał część dla siebie, ale większość przeznaczył na łapówkę dlaprzewodniczącego wojskowego składu sędziowskiego, Oswalda Sznepfa,również %7łyda.Wyrok śmierci został zamieniony na dożywotnie więzienie52.W innych przypadkach materialne motywy pomocy żydowskiej byłydużo bardziej widoczne.W styczniu 1945 r.w Zakrzowie koło Lipna wwojewództwie kieleckim jednostka NKWD rozbroiła i uwięziła grupę żołnierzyAK.Po przesłuchaniu major NKWD, %7łyd, zwolnił więz
niów za sporą łapówkę.Jak stwierdził Jerzy Lech Rolski  Babinicz ,  pozwoliło nam to uniknąćwywozu do ZSRS 53.W A
odzi po okrutnym śledztwie i sfingowanym procesie dwóchżołnierzy NSZ skazano na śmierć, a ich kilkunastu współtowarzyszy dostałowyroki długoletniego więzienia.Ich prośby o złagodzenie kary torpedowałwysokiego szczebla funkcjonariusz UB Nikołaj Demko (Mieczysław52Jerzy Karwowski został w końcu zwolniony na podstawie amnestii, zmarł w 2000 r.Podczasokupacji niemieckiej był oficerem NSZ, walcząc również w oddziale partyzanckim w powieciełomżyńskim.Karwowscy ukrywali %7łołądz
i jej braci po ich udanej ucieczce z transportu do Treblinkialbo do Majdanka.%7ływili również, nie pobierając za to żadnej zapłaty, grupę %7łydów, ukrywającą sięw bunkrze w pobliżu ich gospodarstwa.Po wkroczeniu armii sowieckiej do Polski, Karwowskidowodził Pogotowiem Akcji Specjalnej NZW w regionie olsztyńskim.Wojskowy Sąd Rejonowy wOlsztynie, Sr 165/49, Uwierzytelnione zeznanie Neomy %7łołądz
(Anny Krawcewicz), Wyrok wsprawie Jerzego Karwowskiego, 20 VI 1949 r.(kopia w zbiorach autora); %7łołnierze wyklęci., s.174;B.A
ukaszewicz, Wojskowy Sąd Rejonowy w Olsztynie 1946-1955.Szkice do monografii, Olsztyn2000; L.%7łebrowski do autora, list z 8 i 9 I 2001 r.; T.Grotowicz, Oswald Sznepf,  Nasza Polska , 4XlI 2001.53J.L.Rolski ps. Babinicz , Relacja [w:] Tropem zbrodni stalinowskich.Materiały ogólnopolskiegosympozjum  Zbrodnie stalinowskie wobec Polski.Chańcza 5-7 paz
dziernika 1990, red.M.A.Zarębski, Staszów 1992, s.159-161.Póz
niej, w kwietniu 1945 r., po donosie polskiego komunistyRolski został aresztowany przez UB, ale udało mu się uciec z więzienia w Jędrzejowie.Złapany wstyczniu 1947 r.w Jeleniej Górze; jego sprawą zajmowało się trzech komunistównajprawdopodobniej pochodzenia żydowskiego: prokurator, szef PUBP Nowak i jego zastępcaBaumgarten [ Pobierz całość w formacie PDF ]