[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.lW ramach każdego wariantu jednostka gospodarcza może wybrać jedną z jego wersji.Układ wzorów sprawozdawczych dla jednostek innych niż banki i ubezpieczyciele określają wzory stanowiące załącznik 4/1 do 4/4 do ustawy o rachunkowości.W przypadku przyjęcia przez przedsiębiorstwo wariantu porównawczego rachunku zysków i strat koszty rodzajowe dotyczące zwykłej działalności operacyjnej należy skorygować o przyrost lub zmniejszenie stanu produktów gotowych i półproduktów oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów, czyli o zmiany stanu produktów.Zwiększenie stanu produktów powiększa przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi, natomiast zmniejszenie stanu produktów przychody te zmniejsza.3.Narzędzia rachunkowości zarządczej3.1 Zarządzanie kosztami jako element procesu decyzyjnegoKoszty należą do podstawowych kryteriów wyboru decyzji każdego przedsiębiorstwa.Dzieje się tak dlatego, iż każde działanie jest immanentnie związane z ponoszeniem kosztów.Nie ma bowiem działań bez kosztów.Definicja kosztu, która uwzględnia wszystkie teoretyczne aspekty tej kategorii ekonomicznej, pochodzi od E.Burzym.1 Koszty obejmują niezbędne gospodarczo i społecznie uzasadnione zużycie środków rzeczowych oraz usług obcych, wyrażone w cenach nabycia, a także niezbędne wykorzystanie pracy żywej, wyrażone w płacach, związane z efektem użytecznym, powstałym w danym okresie na jakimkolwiek odcinku działalności.Ranga kosztów jako elementu decyzyjnego wynika stąd, iż kosztów nie można w przedsiębiorstwie nie ponosić, lecz można i trzeba je minimalizować.Każde racjonalnie zachowujące się przedsiębiorstwo, stara się swoje koszty minimalizować.Wynika to z zasady racjonalnego gospodarowania.Zasada ta zawiera się w stwierdzeniu, iż przedsiębiorstwo w swym działaniu stawiając sobie cele, zmierza do osiągnięcia go jak najmniejszym kosztem, a gdy poświęca określone środki, pragnie uzyskać z nich największy efekt (maksymalizacja efektów).W gospodarce rynkowej zjawiskiem dość częstym jest ograniczona możliwość maksymalizowania efektów, dlatego podstawowym elementem racjonalizacji działań w przedsiębiorstwie staje się obniżenie kosztów.Zasada racjonalnego gospodarowania zakłada nie tylko konieczność minimalizowania kosztów, lecz także kształtowanie odpowiedniej relacji kosztów do przychodów.Relację tę można uznać za właściwą wtedy, gdy przychody są wyższe od kosztów, a dynamika przychodów jest silniejsza od dynamiki kosztów.Jeśli przychody są wyższe od kosztów przedsiębiorstwo osiąga zysk.Cechą szczególną kosztów jest również to, że są one pierwotne względem przychodów.Przedsiębiorstwo aby podjąć się jakiejkolwiek działalności gospodarczej, musi najpierw zakupić odpowiedni sprzęt i surowce, zatrudnić pracowników, zorganizować produkcję - słowem ponieść koszty.Dopiero po wyprodukowaniu wyrobów i ich sprzedaży może ono zrealizować przychód.Jeśli przedsiębiorstwo zdoła sprzedać swoje wyroby po cenie wyższej od poniesionych kosztów, wówczas osiągnie zysk.Fakt pierwotnego charakteru kosztów podnosi ich rangę jako elementu decyzyjnego.Przedsiębiorstwo stale musi rozważać takie kwestie jak:lpodjąć się określonych działań, czy nie,llkiedy działanie rozpocząć,lljaka będzie efektywność zamierzonych działań,lljaki będzie okres zwrotu poniesionych kosztów.lWażnym atrybutem kosztów jest ich zwrotny charakter.Zwrot kosztów jest warunkiem podjęcia się określonych działań przez przedsiębiorstwo.Zwrot kosztów zachęca do angażowania wolnych kapitałów w działalność gospodarczą.Jest nadzieją na uzyskanie w przyszłości przychodów, bez których działalność gospodarcza byłaby po prostu niemożliwa, ale zwrot kosztów nie jest czymś naturalnym i automatycznym.Aby w przedsiębiorstwie nastąpił zwrot kosztów, przychody ze sprzedaży muszą przewyższyć poniesione koszty.Dopóki przedsiębiorstwo nie sprzeda swoich produktów jedno jest tylko pewne, że poniosło koszty.Na styku przychodów i kosztów rozstrzyga się zarówno byt, jak i rozwój przedsiębiorstwa.Dlatego przedsiębiorstwo podejmując określone decyzje, powinno stale konfrontować przychody i koszty w różnych przekrojach takich jak:lglobalne sumy przychodów i kosztów całego przedsiębiorstwa,llprzychody i koszty określonych rodzajów działalności,llceny i koszty jednostkowe.2lOgólnie można stwierdzić, iż koszty należą do najważniejszych kryteriów wyboru decyzji w przedsiębiorstwie.W procesie decyzyjnym występują one w podwójnej roli, są bowiem: samoistnym problemem decyzyjnym lub umożliwiają sformułowanie określonego problemu decyzyjnego, istotnym elementem wspomagającym określone wybory w przedsiębiorstwie.Ten dwoisty charakter kosztów sprawia, iż pełnią one rolę aktywnego elementu w wyborach ekonomicznych przedsiębiorstwa.W rachunkach decyzyjnych istotna jest znajomość zachowania się kosztów i przychodów oraz ich znaczenie.Przedsiębiorstwo może bowiem zmieniać rozmiary działalności lub lepiej dopasowywać swą produkcję do popytu.Potrzebna jest więc wiedza o zachowaniu się kosztów względem rozmiarów produkcji, a także innych zmiennych objaśniających o możliwościach wpływania na koszty i o utraconych korzyściach przy dokonywaniu wyboru wariantu działania.Kryteria podziału kosztów wynikają z różnorodności celów, dla których koszty oblicza się sumując, prezentując i komunikując [ Pobierz całość w formacie PDF ]