[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ale kiedyMorgnari zagadaÅ‚ tragicznym szeptem o faÅ‚szywych paszportach, które należywydostać, aby móc wyjechać do Szwajcarji  pociÄ…gaÅ‚a go, najwidoczniej, carbonarska strona sprawy,  miny panów deputowanych bardzo zrzedÅ‚y,jeden z nich zaÅ›, nie pamiÄ™tam już który, skinÄ…Å‚ na kelnera i zapÅ‚aciÅ‚ spiesznieza kawÄ™, skonsumowanÄ… przez uczestników narady.Duch Molière a unosiÅ‚ siÄ™nad tarasem i bodaj że również i duch Rabelais.Na tem skoÅ„czyÅ‚a siÄ™ caÅ‚asprawa.Z
mieliśmy się bardzo, śmiechem wesołym i gniewnym zarazem,gdyśmy wraz z Martowem wracali z tej narady.Monatte i Rosmer zostali jużzmobilizowani, nie mogli więc pojechać.Wybrałem się na konferencję wraz zBourderon em i Merrheim em, bardzo umiarkowanymi pacyfistami.Fałszywepaszporty okazały się zupełnie zbędne, gdyż władze, nie wyzbywszy sięjeszcze całkowicie zwyczajów przedwojennych, wydały nam legalnedokumenty.Organizacją konferencji zajmował się berneński przywódca socjalistów,Grimm, który za wszelką cenę usiłował podówczas wznieść się ponadfilisterski poziom swej partji i swój własny.Przygotował lokal konferencyjnyw odległości dziesięciu kilometrów od Berna, w położonej wysoko w górachmałej wiosce Zimmerwald.Delegaci wcisnęli się do czterech breków iwyruszyli w góry.Przechodnie przyglądali się z zaciekawieniem tejniepowszedniej karawanie.Delegaci żartowali sobie z tego, że po upływiepięćdziesięciu lat od chwili założenia Międzynarodówki można byłowszystkich intemacjonalistów wpakować do czterech pojazdów.%7łarty te nietchnęły jednak sceptycyzmem.Nić historji przerywa się niejednokrotnie.Trzeba wtedy zadzierzgnąć nowy węzeł.Nad tem trudziliśmy się właśnie wZimmerwaldzie.Konferencja, która trwała od 5 do 8 września, miała przebieg burzliwy.Rewolucyjne skrzydło z Leninem na czele nie tak łatwo mogło dojść doporozumienia, w sprawie wydania zaprojektowanego przeze mnie manifestu,ze skrzydłem pacyfistycznem, które zgrupowało większą część delegatów.Manifest nie mówił bynajmniej o wszystkiem, o czem mówić należało.169Stanowił jednak znaczny krok naprzód, Lenin reprezentował na konferencjikierunek najskrajniej lewicowy.W szeregu spraw nie uzyskał poparcia lewicyzimmerwaldzkiej, do której nie należałem formalnie, aczkolwiek byłem jejbardzo bliski we wszystkich kardynalnych zagadnieniach.W ZimmerwaldzieLenin mocno przykręcił śrubę, gotując się do przyszłej działalnościmiędzynarodowej.W górskiej wiosce szwajcarskiej kładł podwalinyrewolucyjnej Międzynarodówki.Delegaci francuscy wskazali w swym referacie na rolę, jaką odegrało u nich Nasze Słowo przez nawiązanie łączności ideowej z rucheminternacjonalistycznym w innych krajach.Rakowskij nadmienił, że  NaszeSłowo w znacznym stopniu przyczyniło się do skrystalizowania stanowiskamiędzynarodowego wśród bałkańskich partyj socjal-demokratycznych.Włoskapartja znała  Nasze Słowo dzięki licznym przekładom Bałabanowej.Najczęściej jednak, cytowano ,,Nasze Słowo w prasie niemieckiej niewyłączając też prasy pół-oficjalnej: podczas gdy Renaudel chciał oprzeć się naLiebknechcie, Scheidemann gotów był zaliczyć nas do grona swychsprzymierzeńców.Liebknecht nie przyjechał do Zimmerwaldu.Zanim został jeńcem,zamkniętym w murach więziennych, był już.zawczasu jeńcem armjiHohenzollernów.Przysłał na konferencję list, który był świadectwem ostregozwrotu od pacyfistycznej ku rewolucyjnej linji postępowania.ImięLiebknechta wymawiano często na konferencji.Stało się już ono zawołaniemw walce, która rozdzierała socjalizm całego świata.Surowo zabroniono nam pisać z Zimmerwaldu o konferencji, abywiadomości o niej nie ukazały się przedwcześnie w prasie, co mogłoby naraziedelegatów na trudności podczas przejazdu przez granicę na powrotnej drodze [ Pobierz całość w formacie PDF ]