[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na przykład osoby z wysokim ciśnieniem krwibyły w stanie ciągłej gotowości do konfrontacji z wszelkimi zagro\
enia-mi, a w momencietakiej konfrontacji myślały. Nikt mnie nigdy nie pokona.Jestem przygotowany na ka\
dąokoliczność".Tabela 10-2 za-wiera listę innych chorób, z którymi wią\
ą się określone myśli(Grace i Graham 1952).Współczesna szkoła poznawcza musi jednak stworzyć lepiejopracowaną, popartą badaniami koncepcję.WYDARZENIA śYCIOWEInna teoria behawioralna opisująca wpływ czynników psychicznych na chorobę, dotyczystresującej sytuacji \
yciowej.Zakłada ona, \
e stresujÄ…-ce zdarzenia \
yciowe wywołuj ąchorobę.Je\
eli nasz sposób reagowania na stres sprawia, \
e jesteśmy podatni na chorobęfizyczną, to częstośćPSYCHOLOGIA ZDROWIA I ZABURZENIA.ChorobaTreści poznawczePrzykłady myśli towarzyszących " wydarzeniom wywalającym chorobą3! j.issrrtl.Pokrzywka2.Egzema3.Astma4.Biegunka5.Zatwardzenie6.Wrzód7.Migrenowe bóle głowyPoczucie krzywdy.Niemo\
ność zrobienia czegokolwiek, poradze-nia sobie z frustracją, bezradność.Pragnienie, aby sytuacja sama się rozwiązała lub by ktoś inny wziął za nią odpowiedzialność.Pragnienie, aby dana sytuacja się zakończyła, minęła.Pełna determinacji goto-wość kontynuowania, nawet je\
eli problem jest nierozwiązywalny.Szukanie odwetuIntensywne wysiłki w celu realizacji wytyczonego planu Mój narzeczony przewrócił mnie i zdeptał, ale nie mogłam nic zrobić" Chcę, aby moja matka zrozumiała mnie, ale nie mogę nic zrobić Po prostu nie mogę sobie z tym poradzić" Gdyby tak wojna się ju\
skończy-ła" To mał\
eństwo nigdy nie będzie lepsze, aleja nie zrezygnuję" On mnie zranił, więc ja te\
go zranię" Mam tysiąc spraw do załatwienia przed obiadem"z
ródło: Grace and Graham, 1952litcnwystępowania stresującej sytuacji powinna korelować z częstością wy-stępowania chorób.Thomas Holmes i Richard Rohe, prowadząc wcze-sne pionierskie badania w tej dziedzinie,utworzyli skalę wydarzeń \
ycio-wych, S^ajęPpjip_wiiejoJ2Eysjo^awania Społecznego.Prosili ró\
ne oso-by o dokonanie oceny tego, jakińTTrreserrrb^ły^la nich ró\
ne wa\
ne.'w " ? /d wydarzenia \
yciowe.KorzystajÄ…c z tych hierarchii, Holmes i Rohe przy-pisalika\
demu stresujÄ…cemu wydarzeniu numer (patrz Tabela 10.3).Z
mierć współmał\
onka byłanajbardziej stresującym wydarzeniem \
ycio-wym; rozwód i separacja zajmowały jedne znajwy\
szych pozycji, rozpo-częcie nowej pracy plasowało się pośrodku, wakacje, urlop,drobne wy-kroczenia uznane zostały za najmniej stresujące.Im więcej wa\
nych wydarzeń pojawiało się w \
yciu jednostki, tym bardziej jestprawdopodobne, \
e zapadnie ona na rozmaite choroby.Na przykład osoby, u których wystąpiłatak serca, uczestniczyły w większej ilości istotnych wydarzeń \
yciowych w ciągu sześciumiesięcy poprze-dzających atak serca ni\
w roku poprzednim.Podobnie osoby, które po-r)rl. padły w depresję, miały za sobą więcej mających doniosłe znaczenie wydarzeń\
yciowych  szczególnie strat, ni\
te, które nie ulegÅ‚y depresji (Holmes i Rahe, 1967;Paykel, Meyers, Dienelt, Klerman, Lindenthal i Peffer, 1969; Theorell i Rahe, 1971).TEORIA CHORÓB PSYCHOSOMATYCZNYCH351JjjrejsujÄ…ce wydarzenia \
yciowe mogą sprawić, \
e 'iłardzjei podatni na ch,o.rjahy_.fizyczne.Z
mierć bliskiego krewnego, przeprowadzka lubeksmisja  są to przykłady stresujących wydarzeń \
yciowych.Od czasu utworzenia Skali Ponownego Przystosowania Społecznego badacze zaczęliuwa\
niej przyglądać się samej naturze wydarzeń \
ycio-wych.Przede wszystkim niektórewydarzenia \
yciowe, wymienione przez Holmesa i Rahe'a, mogą być konsekwencją choroby.Ktoś mógł być zmuszony do przejścia na emeryturę (pozycja 10), poniewa\
miał wyso-kieciśnienie krwi, a nie chorować na nadciśnienie dlatego, \
e przeszedł na emeryturę.Badania,dotyczące wydarzeń \
yciowych, doprowadziły do odró\
niania tych wydarzeń, które sązwiązane z choroba, od tych, które mogą się do niej przyczyniać (Dohrenwend i Dohrenwend,1974).Po drugie, niektóre wydarzenia \
yciowe są pozytywnymi wejściami (na przykład pozycja 25:wa\
ne osiągnięcie osobTsle7Tpo^ic^is~g3y~Tnne są.egatywnycmi wyjściami, na przykładpozycja 1: śmierć współmał\
on-TSiStratyluETwyjścia powodują więcej problemów ni\
wejÅ›cie (PaykeU  ^-^-.l _ «.,.,, Po trzecie, powtarzajÄ…ce siÄ™ codzienne drobne kÅ‚opoty mogÄ… z wiÄ™k-szymprawdopodobieÅ„stwem ni\
wa\
ne wydarzenie \
yciowe doprowadzić do choroby.Zgubienieportfela, podwy\
ka cen \
ywności i zbicie szyby w oknie mogą w sumie bardziej zaszkodzićzdrowiu ni\
zgony, rozwody i ciÄ…\
e (Kanner, Coyne, Schaefer i Lazarus, 1981; Dohrenwend iShrout, 1985).Stopniowe nawarstwianie się stresów mo\
e przywieść jednostkę do takiegostanu, w którym odporność na choroby dramatycznie spada (Depue i Monroe, 1986).Q KONTROLOWALNE I NIEKONTROLOWALNE WYDARZENIA śYCIOWE.KolejnypO-stęp w dziedzinie badań nad wydarzeniami \
yciowymi dotyczy zagadnie-nia kontroli,sprawowanej przez jednostkę nad własnym \
yciem.David Glass zało\
ył, \
e to nie samewydarzenia \
yciowe* lecz niekontrolowalne wydarzenia \
yciowe, poprzedzają atak serca,szczególnie_w przygadku oso-"^wości~fypu~
~ "Podzielił wydarzenia \
yciowe naniekontrolowalne i '"kontrolowalne.Do pierwszej grupy zaliczył m.in.: śmierć bliskiegoczłonka rodziny, śmierć najbli\
szego przyjaciela, zwolnienie z pracy; do drugiej zaś grupywłączył: m.in.rozwód, separację, zmianę nawyków jedzenio-wych i inne (Dohrenwend iMartin, 1978).Glass wyró\
nił trzy grupy pacjentów, którzy w ciągu ostatniego roku prze\
ylitaką samą ilość wa\
-nych wydarzeń \
yciowych.Ci, którzy byli po ataku serca (przewa\
niebyły to osobowości typu A), i ci, którzy trafili do szpitala z innych po-wodów ni\
chorobawieńcowa, mieli za sobą więcej wydarzeń^.wywołu-jących uczuciebezradnośći^ńTJ^\
dfdw^^glffipa^onlTolna.Wynika z tego, '^etćTKombinacja osobowościtypu A i doświadczania niekontrolowalnych wydarzeń \
yciowych, a nie sarna spora ilośćwydarzeń \
yciowych, jmo\
e wywołać atak serca (Glass, 1977).D WYDARZENIA śYCIOWE, OSOBOWOZ

I STYL śYCIA.CzęZ
cioWO dlatego, śCskalę przedstawioną w tabeli 10.3 bardzo łatwo jest zastosować, badacze zajmujący sięwa\
nymi wydarzeniami \
yciowymi uznali, \
e sÄ… one wy-starczajÄ…co niezale\
nym iprawdziwym wyjaśnieniem przyczyn choroby.Naszym zdaniem jest inaczej.Uwa\
amy, \
ezwiązek wielu drobnych kło-potów i wa\
nych wydarzeń \
yciowych z chorobąjest pozorny iwymaga głębszych wyjaśnień.Być mo\
e to osobowość i styl \
ycia są odpowie-dzialnezarówno za częstość występowania chorób, jak i za ilość wa\
-nych wydarzeń \
yciowych.,:..; ~~l352.f* 7r>i>,«iii/o ain11--tono^^aq M y normalne i depresyjne wykazywaÅ‚ydwie uderzajÄ…ce ró\
nice w zacl waniu po utracie kogoÅ› bliskiego.Dla osoby w \
ałobie_ światwydaje pusty, ale jej własna samoocena nie jest zagro\
ona.Przeboleje ona st '"Tę [ Pobierz całość w formacie PDF ]