[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.El lanatursciencaj libroj, kiujn mi nun pli fervore ol iam studis, milernis pri la efiko de sangdeveno, pri la ekzisto de tiel diritaj naturdevenaj emoj, kiuj estas nenio alia ol emo agi laû kuti-moj akiritaj de la prapatroj.Por la naski¸tago de la knabo efektive lia avo ree portis alli sabron. Vi ja scias, patro, mi diris kolerete,  ke mia Rudolf tutene fari¸os soldato; mi do insiste vin petas   Çu vi volas fari el li dorlotiton? Mi esperas, ke vi ne suk-cesos.Bona soldata sango ne trompas & Kiam la knabo estosplenkreska, li certe elektos mem sian profesion,  kaj pli belametio ne ekzistas ol tiu, kiun vi volas al li malpermesi.206FOR LA BATALILOJN!eLIBRO Marta timas elmeti la filon al dan¸ero, rimarkigis onklinoMaria, kiu çeestis tiun interparolon;  sed ÿi forgesas, ke se iulaû destino devas morti, tiu sorto lin atingos same certe enlito kiel en milito. Do, se en milito cent mil homoj pereis, çu ili ankaû enpaco estus mortintaj?Onklino Maria havis ankaû al tio respondon: La destino de tiuj cent miloj ja estis: morti en milito! Sed, se la homoj estus sufiçe sa¸aj por ne plu fari mili-ton? mi interîetis. Tio estas neebla, ekkriis mia patro, kaj tiamaniere re-komenci¸is diskuto, kiun li kaj mi ofte havis  çiufoje laû lasama programo.Unuflanke la samaj asertoj kaj tialoj, aliflan-ke la samaj neadoj kaj kontraûargumentoj.Al nenio pli bonekonvenas la fablo de la hidro ol al la monstro: obstina opinio.Tuj kiam oni fortrançis de ¸i unu kapon de argumentado kajvolas fortrançi duan, jen la unua jam denove elkreskis.Mia patro havis, por pruvi la militon, kelkajn preferajn ar-gumentojn ne detrueblajn:1-e.Militoj estas ordonitaj de Dio, la Estro de la armeoj vidu la Sanktan Skribon.2-e.Ili çiam okazis, sekve ili çiam okazos.3-e.Sen tio okaza mortigado la homaro tro multobli¸us.4-e.Daûra paco malfortigas, moligas la homojn, kaûzas kiel senmova marça akvo  putradon, nome pereigon dela bonmoroj.5-e.Militoj estas la plej bona rimedo por instigi la homaronal memofero, al heroeco, unuvorte por fortigi la karakte-rojn.207FOR LA BATALILOJN!eLIBRO6-e.La homoj çiam disputos, plena akordi¸o pri çiuj pre-tendoj estas neebla  malsamaj interesoj devas çiaminterpuÿi¸i, sekve daûra paco  sensencaîo.Neniu el tiuj tezoj, precipe neniu el la entenataj  sekve el-tenas atentan ekzamenon.Sed çiu el ili servas al la defen-danto kiel remparo, post kiam li estis devigata cedi la aliajn.Kaj dum la nova remparo falas, la malnova jam restari¸as.Ekzemple, kiam la defendanto de la milito, venkita, ne plukapablas subteni la 4-an kaj devas konsenti, ke paco estas pliinda, pli feliçiga, pli favora al la civilizo ol milito, li diras:Jes, mi konsentas, ke la milito estas malbonaîo, sed ¸i es-tas neevitebla, çar valoras la 1-a kaj 2-a.Kaj se oni montras, k e ¸i povus esti evitata per ligo deÿtatoj, per arbitraciaj tribunaloj ktp., la respondo estas:Nu jes, ¸i povus, sed ¸i ne rajtas pro la 5-a.Nun la advokato de paco faligas tiun çi kontraûdiron, pru-vante, ke kontraûe la milito brutigas la homon.Jes, jes, sed la 3-a.Tiu argumento de la glorantoj de la milito estas la plej hi-pokrita.¯i prefere servu al tiuj, kiuj, abomenante la militon,serças motivon por senkulpigi la naturon; sed tiuj, kiuj efek-tive ÿatas la militon kaj helpas al ¸ia konservado, certe nefaras tion por la bono de la venontaj generacioj.La perfortamalpliigo de la nuna homaro per mortigo, artifika epidemiokaj malriçigo certe ne estas por deturni de la estonta la dan-¸eron de ebla mizerego; se homa helpo estus necesa por mal-helpi tromulti¸on de la homoj, ekzistus rimedoj pli senperajol milito.La argumento estas do nur trompilo, ofte tamenefike uzata, çar ¸i miregigas; ¸i ÿajnas tiel klera kaj vere tre208FOR LA BATALILOJN!eLIBROhomama,  oni nur pensu: al niaj karaj posteuloj, ekziston-taj post kelkcentoj da jaroj, ni ja devas havigi sufiçan kubut-spacon!  Tiu numero 3-a konfuzigas multajn defendantojnde paco [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]