[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jak już powiedziaÅ‚am na poczÄ…tku te determinanty ludzkiego życia sÄ… różne, ale wszystko polega na tym, aby podporzÄ…dkowujÄ…c siÄ™ im nie utracić wÅ‚asnej godnoÅ›ci i nie przestać być czÅ‚owiekiem, w peÅ‚ni tego sÅ‚owa znaczeniu.21.„.CzÅ‚owiek czÅ‚owiekowi wilkiem”Lecz ty nie daj siÄ™ zwilczyć.Czasy w których obecnie żyjemy to dość dziwny, trudny i specyficzny okres - schyÅ‚ek drugiego tysiÄ…clecia.Szczególnie ostatnie kilkadziesiÄ…t lat, ostatni wiek to czas zmian, przeobrażeÅ„, wojen i rewolucji zarówno militarnych jak i umysÅ‚owych.BogusÅ‚aw WoÅ‚oszaÅ„ski - wybitny historyk i publicysta naszych czasów wydaÅ‚ książkÄ™ w której opisuje politykÄ™ paÅ„stw w XX wieku, pierwszÄ… i drugÄ… wojnÄ™ Å›wiatowÄ…, manipulowanie ludzkim życiem, zagrywki polityczne majÄ…ce na celu wzrost potÄ™gi militarnej mocarstw europejskich.Książce tej nadaÅ‚ tytuÅ‚ „Ten okrutny wiek”.Zgadzam siÄ™ w peÅ‚ni z tym okreÅ›leniem, gdyż wydarzenia ostatnich kilkudziesiÄ™ciu lat sÄ… aż nadto przepeÅ‚nione okrucieÅ„stwem.SÄ… dowodem na to, że stosunki miÄ™dzyludzkie mogÄ… być niejednokrotnie szokujÄ…ce dla naszych czworonożnych przyjaciół - dla zwierzÄ…t.W żadnym innym okresie czasu ludzka godność nie zostaÅ‚a aż tak podeptana, tak upodlona znieważona.Któż jÄ… tak podeptaÅ‚? - oczywiÅ›cie czÅ‚owiek, druga taka sama istota ludzka, majÄ…ca te same prawa do szczęścia, miÅ‚oÅ›ci i życia, czujÄ…ca siÄ™ podobnie i oddychajÄ…ca tym samym powietrzem.„Medaliony” to jeden z utworów, który w sposób przejmujÄ…cy, można powiedzieć drastyczny, ukazuje nam wielkość wypaczeÅ„ ludzkiej psychiki, jej zezwierzÄ™cenia, podeptanie wszystkich zasad i norm moralnych w okresie wojny i okupacji.Mottem tych kilku opowiadaÅ„ Zofii NaÅ‚kowskiej sÄ… sÅ‚owa: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”.WybierajÄ…c najbardziej drastyczne epizody z życia autorka chciaÅ‚a podkreÅ›lić duchowe i moralne zniszczenia ludzkiej psychiki powodowane staÅ‚ym obcowaniem czÅ‚owieka ze zbrodniÄ… i Å›mierciÄ….Opowiada ona o planowanym mordowaniu ogromnej liczby ludzi, których ciaÅ‚a staÅ‚y siÄ™ surowcem do produkcji mydÅ‚a.Na pytanie: „Czy nikt wam nie powiedziaÅ‚, że robienie mydÅ‚a z ludzkiego tÅ‚uszczu jest przestÄ™pstwem?” bohater jednego z opowiadaÅ„ („Profesor Spanner”) odpowiada, że „Tego nikt mu nie powiedziaÅ‚:.Wojna i jej okrucieÅ„stwa uodporniÅ‚y ludzi na najwiÄ™ksze zbrodnie popeÅ‚nione przez faszystów.Åšmierć staÅ‚a siÄ™ zjawiskiem codziennym.Ludzie stali siÄ™ nieczuli Najdobitniej Å›wiadczy o tym opowiadanie „Przy torze kolejowym”.MÅ‚oda Å»ydówka uciekajÄ…ca z transportu kolejowego jadÄ…cego do obozu koncentracyjnego zostaÅ‚a ranna w kolano.Ludzie nie starali siÄ™ jej pomóc, byli sparaliżowani strachem o wÅ‚asne życie.LeżaÅ‚a wÅ›ród nich ale nie liczyÅ‚a na pomóc.ZostaÅ‚a zastrzelona przez jednego z otaczajÄ…cych jÄ… gapiów, który wierzyÅ‚, że postÄ…piÅ‚ humanitarnie skracajÄ…c jej cierpienie.Jak bardzo można zniszczyć ludzkÄ… osobowość, doprowadzić do stanu w którym jak wierzy walczy tylko o zachowanie bytu i miejsca w pewnej hierarchii, obserwujemy analizujÄ…c sylwetkÄ™ Jurgena Stroopa - współwięźnia Kazimierza Moczarskiego, bohatera książki „Rozmowy z katem”.Å»yciorys Stroopa jest typowym życiorysem hitlerowskiego oprawcy.W czasie wojny byÅ‚ oddelegowywany do różnych miejsc w Europie, byÅ‚ w Grecji, Czechach, na Ukrainie, na ZakaÅ‚kaziu i w Polsce gdzie zostaÅ‚ najbardziej zapamiÄ™tany jako główny likwidator getta warszawskiego.WszÄ™dzie zachowywaÅ‚ siÄ™ jak prawdziwy hitlerowiec - szowinista.Precyzyjnie wykonywaÅ‚ poleceÅ„ swoich przeÅ‚ożonych, nie zadawaÅ‚ sobie żadnych pytaÅ„ natury etycznej.W ostatnich dniach wojny zostaÅ‚ aresztowany przez Amerykanów i przekazany jako zbrodniarz wojenny Polakom.ZostaÅ‚ skazany na Å›mierć, wyrok wykonano w 1952 roku.Jego portret psychologiczny jest nie tyle odrażajÄ…cy co interesujÄ…cy.Jego Å›wiadomość byÅ‚a produktem wychowania domowego, niemieckiej obyczajowoÅ›ci, wÅ‚asnych ambicji i faszystowskiej propagandy.W rozmowach z Moczarskim powtarzaÅ‚, że rozkaz jest rozkazem, a porzÄ…dek porzÄ…dkiem.Nie zadawaÅ‚ sobie nigdy pytaÅ„ o sens wÅ‚asnego postÄ™powania, o jego skutki.Hitlerowska propaganda wmówiÅ‚a mu, że jest „ubermenschem” i on w to gÅ‚Ä™boko uwierzyÅ‚.Filozofia ta dopowiadaÅ‚a jego życiowemu programowi, pozwalaÅ‚a mu na zrobienie kariery.Stroop do koÅ„ca swoich dni pozostaÅ‚ hitlerowcem i zbrodniarzem, nie czuÅ‚ siÄ™ winny, nie okazywaÅ‚ skruchy, nie przyznaÅ‚ siÄ™ do zbrodni.Swój pobyt w wiÄ™zieniu traktowaÅ‚ jako skutek przegranej wojny, a nie dokonanych przez niego zbrodni.Jurgen Stroop to „czÅ‚owiek - wilk”, który idÄ…c przez życie zostawiaÅ‚ za sobÄ… krwawy Å›lad zamordowanych setek tysiÄ™cy ludzkich istnieÅ„.ZadziwiajÄ…cy jest fakt, że ludzka psychika, jeżeli w odpowiedni sposób siÄ™ do niej podejdzie, jest tak podatna na wszelkie zwyrodnienia i chore wartoÅ›ci.Psychika Stroopa stanowiÅ‚a zlepek faszystowskich obÅ‚Ä™dnych ideologii, tysiÄ™cy bzdur i frazesów, byÅ‚a nieuleczalnym chorym ludzkim umysÅ‚em ksztaÅ‚towanym przez genialnie pomyÅ›lany program morderców.Jednak nie wszyscy ulegli totalitaryzmowi, nie wszyscy „dali siÄ™ zwilczyć”.WÅ›ród bohaterów literackich sÄ… także postacie przy których wypadaÅ‚oby siÄ™ dÅ‚użej zatrzymać, gdyż swojÄ… postawÄ… zasÅ‚ugujÄ… naprawdÄ™ na uznanie i podziw.„Inny Å›wiat” Gustawa Herlinga GrudziÅ„skiego jest dokumentem, który uwieczniÅ‚ Å›wiat Å‚agrów sowieckich, a zarazem dzieÅ‚em filozoficznym analizujÄ…cym funkcjonowanie niepowtarzalnych zdawaÅ‚oby siÄ™, zasad etycznych w ekstremalnych warunkach.Kompozycja utworu przypomina ukÅ‚ad przewodnika - poszczególne rozdziaÅ‚y relacjonujÄ… mechanizm funkcjonowania obozowych instytucji, sÄ… także zapisem przerażajÄ…cej i upadlajÄ…cej czÅ‚owiek codziennoÅ›ci.Narrator analizuje wpÅ‚yw obozu- sowieckiego Å‚agru - na psychikÄ™ więźniów.Aby w nim żyć trzeba siÄ™ poddać prawom obowiÄ…zujÄ…cym w spoÅ‚eczeÅ„stwie obozowym, wyzbyć współczucia, litoÅ›ci i humanitaryzmu [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • igraszki.htw.pl