[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dodatkowo jeszcze szczegóły cere-oniału warunkuje budynek, w którym sprawowana jest liturgia.Zwyczajalisbury stanowi użyteczną pomoc przy badaniu okoliczności wykracza-cych poza kościół katedralny w Salisbury.Ceremoniale Romanum (1516)raz trydenckie Ceremoniale Episcoporum (1602> przewidziane są jakoormatywne z
ródÅ‚a dla koÅ›ciołów katedralnych i kolegiackich, idÄ…cycha praktykÄ… rzymskÄ….Na sytuacjÄ™ wpÅ‚ywa zarówno ceremonia, jaksposób obchodu liturgicznego.Każdy, kto zamierza zrekonstruowaćremoniaÅ‚, musi zrozumieć najpierw wystrój oraz architekturÄ™ chóruprezbiterium; umeblowanie, naczynia i ozdoby, ich umiejscowienieprzyozdobienie; schemat kolorów liturgicznych (wÅ‚Ä…czajÄ…c symbolikÄ™sÅ‚on w czasie Wielkiego Postu i okresie MÄ™ki PaÅ„skiej); znaczenieiorów i szat zakÅ‚adanych przez duchownych siedzÄ…cych w chórze orazrzez sprawujÄ…cych liturgiÄ™.Jedynie wtedy można dać sobie radÄ™ z za-dnieniami pozycji, postawy, ruchu i gestu.Uchwycenie zÅ‚ożonoÅ›ci omawianych spraw uÅ‚atwić może dokÅ‚adneapoznanie siÄ™ z pracÄ… O'Connella  The Cérémonies of the Roman Riteescribed [Opis ceremonii w obrzÄ…dku rzymskim] (Londyn 1943)lasycznym opracowaniem obchodów ceremonialnych, sprawowanychostatnich pięćdziesiÄ™ciu latach obrzÄ…dku trydenckiego.217KORZYSTANIE ZE y
RÓDEA
LITURGICZNYCHUzupeÅ‚nianie luk w ukÅ‚adzieTylko nieliczne liturgie miejscowe można zrekonstruować w caÅ‚oÅ›cii z absolutnÄ… pewnoÅ›ciÄ….Znacznie częściej na pewnym poziomie rekon­strukcji pojawia siÄ™ luka.Należy zachować ostrożność przy próbiewypeÅ‚niania jej, tj.wykorzystywania dodatkowych materiałów i informacjize z
ródeÅ‚ dotyczÄ…cych innych fundacji.Szczególnie ryzykowne mogÄ…okazać siÄ™ zwyczaje  mieszane".Wykorzystanie ksiÄ™gi rzymskiej w celuskompletowania obchodów w Salisbury byÅ‚oby niebezpieczne, mimo ichwspólnego diecezjalnego pochodzenia.Sensowne mogÅ‚oby być jednaknp.wykorzystanie materiaÅ‚u z benedyktyÅ„skiego przeoratu katedralnegow Durham w celu uzupeÅ‚nienia rekonstrukcji liturgii sprawowanejw przeoracie katedralnym w Canterbury, gdyż w koÅ„cu XI wieku i w wie­ku XII te dwie fundacje byÅ‚y ze sobÄ… powiÄ…zane.Nawet wówczas, gdy ksiÄ™gi pochodzÄ… z tej samej fundacji, mogÄ… pojawićsiÄ™ problemy, jeÅ›li ksiÄ™gi opracowywane byÅ‚y w różnym czasie.NaprzykÅ‚ad teksty reprodukowane w nowoczesnym wydaniu XIII-wiecznegoMszaÅ‚u z Salisbury i współczesne faksymilia salisburskiego GraduaÅ‚unie uwzglÄ™dniajÄ… Å›wiÄ™ta Bożego CiaÅ‚a, i jest ono jedynie wspomniane wzwyczajniku.A przecież Å›wiÄ™to to obchodzono od 1264 roku i można jeodnalez
ć w póz
niejszych manuskryptach i wczesnych z
ródÅ‚ach drukowa­nych.Wiele tekstów i Å›piewów znajduje siÄ™ w innych częściach wczeÅ›­niejszych ksiÄ…g.Ustalanie danego obchodu z czasu jego przyjÄ™cia jezatem możliwe, jeÅ›li do czegoÅ› prowadzi.Bardziej problematycznym zagadnieniem jest stosowanie polifonii.WiÄ™kszość z
ródeł liturgicznych sprzed XVI wieku zakłada raczej obecnośćchorału, a nie polifonii.Obecność polifonii potwierdzają często rachunki,ustawy oraz zapisy indywidualnych zamówień tego rodzaju muzyki.Zachowana polifonia jest rozproszona i często fragmentaryczna.Pozostajedalsze pytanie o polifonię improwizowaną.Z powodu dużego nacisku,jaki kładzie się obecnie w historii muzyki właśnie na wielogłosowosc,pokusą może być przecenienie użycia polifonii w liturgii i tworzenierekonstrukcji na podstawie polifonii zachowanej.W większości fundacjipolifonia musiała być raczej wyjątkiem, a nie zasadą; dlatego też ważnejest, by rozpoczynać od chorału.Rozdział 13UKA
AD WYBRANYCH y
RÓDEA
Z
REDNIOWIECZNYCHOpisy Oficjum, Mszy i innych obrzÄ™dów liturgicznych, przedstawionew RozdziaÅ‚ach 6-9, majÄ… z koniecznoÅ›ci charakter ogólny.WskazówkiiotyczÄ…ce ustalenia wyszczególnionej celebracji liturgicznej (w Rozdzia­le 12) majÄ… również charakter otwarty  ich celem jest raczej za­sygnalizowanie czytelnikowi owej problematyki, a nie przedstawienieokreÅ›lonych rozwiÄ…zaÅ„ szczegółowych.To, co jest tematem niniejszychrozważaÅ„, jest bardziej specyficzne, a ma na celu wprowadzenie czytelnikaukÅ‚ad licznie zachowanych z
ródeł średniowiecznych.Poszczególnesekcje tego rozdziału powinny pomóc każdemu, kto próbuje ustalić układliturgii, albo spełnić rolę zrozumiałego wprowadzenia w układ z
ródła.Prezentowane tu z
ródła zostały wybrane ze względu na ich dostępnośćnie jako manuskrypty czy incunabula, lecz jako teksty reprodukowanewydaniach czy faksymiliach, a drukowane w okresie mniej więcejastatnich stu lat.Powinne być one dostępne w najbardziej znaczącychbibliotekach anglojęzycznych.Wszystkie omawiane tu z
ródÅ‚a (jak równieżviele innych) byÅ‚y dostÄ™pne podczas pisania tej książki i do nich teżsiÄ™gano.WiÄ™kszość z nich pochodzi z Anglii.Przeważnie sÄ… to angielskie przed­mowy, komentarze, a w niektórych przypadkach także indeksy.WszystkieodpowiadajÄ… głównemu nurtowi obrzÄ…dku zachodniego (tj.rzymskiego),1jako takie sÄ… jednoczeÅ›nie przykÅ‚adami wariantów lokalnych wystÄ™pu-^cych w zwyczajach diecezjalnych i monastycznych.Porównywalnych,eÅ›li nie identycznych, rozbieżnoÅ›ci można doszukać siÄ™ w zwyczajachPojedynczych diecezji i klasztorów w caÅ‚ej Europie.Póz
nośredniowieczny zwyczaj Kurii Rzymskiej (Papieskiej) należy doZrodeł innego rodzaju [ Pobierz całość w formacie PDF ]