[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Trzecie - grzech pierwszego rodzicacałkowicie usunął.Natomiast drugie dobro natury, a mianowicie skłonność ku cnociegrzech umniejszył.Czynności bowiem ludzkie powodują skłonność do czynności285)podobnych, jak to widzieliśmy poprzednio.Jeśli zaś ktoś ma skłonność do pewnegogatunku czynności, zmniejsza się w nim skłonność do przeciwnych im czynności.Skoro więc grzech sprzeciwia się cnocie, gdy człowiek grzeszy, tym samym zmniejszaw sobie to dobro natury, którym jest skłonność do cnoty.Rozwiązanie trudności.1.Dionizy mówi w tym miejscu o pierwszym dobrunatury, takim jak istnienie, życie, myślenie.2.Chociaż natura wyprzedza czynności dobrowolne, niemniej posiada pewnąskłonność do nich.Nie ulega więc zmianie na skutek zmiany w czynnościachdobrowolnych, ale ulega zmianie sama jej skłonność w swoim stosunku do celu.3.Czynność dobrowolna pochodzi od różnych sił psychicznych, z których jednesą czynne, inne zaś bierne.Bywa więc, że człowiek przez swe czynności dobrowolnejest sprawcą wytworzenia jednych rzeczy oraz utraty innych, jak widzieliśmy286)uprzednio.4.Przypadłość nie działa sprawczo na podmiot.Wpływa jednak na niegoformalnie (istotnościowo) w tym znaczeniu, w jakim mówimy, że białość sprawia, iżrzecz jest biała.W tym sensie można powiedzieć, że grzech zmniejsza dobro natury,ale z zastrzeżeniem, że to zmniejszenie dotyczy braku porządku w czynności.Natomiast brak porządku w samym sprawcy grzechu pochodzi stąd, że wczynnościach duszy jest pierwiastek czynny i pierwiastek bierny, np.przedmiotzmysłowy wzbudza pożądanie zmysłowe, a pożądanie zmysłowe skłania wolę i119287)rozum, jak to widzieliśmy uprzednio.Wskutek tego powstaje brak porządku, nie wtym znaczeniu, jakoby przypadłość działała na właściwy sobie podmiot, ale zewzględu na to, że przedmiot działa na władzę, a tan działając na drugą, wytwarza wniej brak porządku.A r t y k u ł 2CZY GRZECH MO%7łE CAA
KOWICIE POZBAWI
CZA
OWIEKA DOBROCI LUDZKIEJ NATURY ?Postawienie problemu.Wydaje się, że grzech może usunąć wszelkie dobronatury, gdyż:1.Dobro natury ludzkiej jest skończone, podobnie jak i sama ludzka natura.Cokolwiek zaś jest skończone, może ulec całkowitemu zniszczeniu, gdy ciągle sięzmniejsza.Skoro zaś grzech może ciągle zmniejszać dobro natury, wydaje się, żemoże całkowicie to dobro zniszczyć.2.W tych rzeczach, które mają naturę jednorodną, co słuszne jest o całości,słuszne jest także o części, np.natura kropli wody jest taka sama, jak natura wody wwielkim jej zbiorniku, podobnie powietrze itp.Otóż dobro natury jest całkowiciejednorodne.Skoro więc grzech może usunąć poszczególne jego części, może usunąć jetakże w całości.3.Zdolność do cnót jest tym dobrem natury, które grzech może umniejszyć.Lecz niektórzy zostali całkowicie tej zdolności pozbawieni, np.potępieni, którzy niemogą odzyskać tej zdolności, podobnie jak ślepi wzroku.A więc grzech możecałkowicie zniszczyć dobro natury.288)Ale z drugiej strony św.Augustyn mówi , że zło jest tylko w dobru.Lecz złowiny nie może być w dobru cnoty czy łaski, gdyż sprzeciwia się mu, czyli pozostaje wdobru natury.A więc grzech nie niszczy tego dobra całkowicie.Odpowiedz
.Naturalna skłonność do cnoty jest tym dobrem, które grzechumniejsza.Skłonność ta przysługuje człowiekowi na tej podstawie, że jest istotąrozumną, gdyż rozumność wymaga, by rozumnie działał, a więc by postępowałcnotliwie.Grzech zaś nie może sprawić, by człowiek był całkowicie nierozumny, gdyżwówczas już by nie był zdolny do grzechu, a więc nie może całkowicie zniszczyć tegodobra natury.Fakt zaś ciągłego zmniejszania się tego dobra wskutek grzechów niektórzytłumaczyli przy pomocy przykładu zmniejszania się do nieskończoności rzeczy289)skończonej bez całkowitego zniszczenia tej rzeczy.Powiada bowiem Filozof , żejeśli od jakiejś skończonej wielkości odejmuje się tę samą wielkość, np.jeden cal, wkońcu nic z niej nie zostanie.Natomiast można odejmować do nieskończoności, jeślisię to czyni nie przez usuwanie określonej wielkości, ale podług tej samej proporcji,np.dzieląc daną wielkość na dwie połowy, a te znów na dwie i tak donieskończoności, całość dzieloną za każdym razem.Otóż ten przykład nie da sięzastosować w naszym wypadku, gdyż następny grzech nie mniej zmniejsza dobronatury niż grzech poprzedni, ale może więcej, jeśli jest cięższy.120Należy więc inaczej ująć to zagadnienie: rozumiejąc powyższą skłonność docnoty jako coś pośredniego pomiędzy dwoma czynnikami.Skłonność ta bowiem jestzakorzeniona w naturze ludzkiej, a dąży ku dobru cnotliwemu jako do swego kresu icelu.Zmniejszenie więc tej skłonności można dwojako rozumieć: ze względu na jejkorzeń oraz ze względu na jej kres.Otóż grzech nie może zmniejszyć skłonnościnatury ludzkiej do dobra ze względu na korzeń tej skłonności, gdyż korzeniem tym jestsama ludzka natura, a tej grzech nie potrafi zmniejszyć, jak widzieliśmy w poprzednimartykule.Natomiast grzech może zmniejszyć tę skłonność w drugi sposób, amianowicie przez postawienie przeszkody w osiągnięciu celu.Gdyby było możliwezmniejszanie tej skłonności w pierwszy sposób, doszłoby do całkowitego zniszczeniadobra natury wraz z całkowitym zniszczeniem tejże rozumnej natury Skoro jednakzmniejszenie dobra natury zachodzi jedynie ze względu na przeszkodęuniemożliwiającą osiągnięcie właściwego celu, jasne, że zmniejszanie to możepostępować do nieskończoności, gdyż ciągle mogą narastać nowe przeszkody.człowiek bowiem może do nieskończoności dodawać grzech do grzechu, ale niepotrafi całkowicie zniszczyć tej skłonności do dobra, gdyż zawsze pozostaje jejkorzeń [ Pobierz całość w formacie PDF ]