[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Natomiast rozmyślneprzyzwolenie na wątpliwości przeciw wierze, która jest również wyższą czynnościąrozumu, byłoby grzechem śmiertelnym.Q.75, 1.Każdy grzech jest jakąś czynnością już to bezpośrednio, jak w grzechuuczynkowym, już to pośrednio, lub nie wprost w grzechu  bezuczynkowym czyli wgrzechu opuszczenia; z tego więc względu, że jest czynnością, grzech jak każdaczynność, pochodzi z jakiegoś z
ródła, które tę czynmość powoduje, jako jej istotnaprzyczyna.Taką przyczyną grzesznej czynności jest wola ludzka.Lecz do istotygrzechu należy nie tylko to, że jest bezpośrednio lub pośrednio jakąś czynnością, leczprzede wszystkim to, że w tej czynności nie ma należnego porządku, czynnośćbowiem jest tylko tworzywem grzechu, brak zaś porządku jest w nim czynnikiemistotnościowym.Otóż brak należnego porządku nie może mieć przyczyny, która by zistoty swej powodowała go.Brak bowiem jest pewnym zaprzeczeniem rzeczynależnej.To więc, co jest czymś pozytywnym, nie może z istoty swej powodować tegobraku, gdyż tylko jakiś brak może być przyczyną powodującą z istoty swej jakiś innybrak.Dobro jako dobro nie może być przyczyną, która by z istoty swej powodowałazło.A więc brak porządku w postępowaniu człowieka, nie mogąc mieć swejprzyczyny n która by go z istoty swej powodowała w czymś pozytywnym, czyli wpewnym dobru, musi mieć albo taką przyczynę, która by go powodowała nie z istotyswej, ale przygodnie, albo też taką, w której zachodziłoby pewne niedomaganie,pewien brak.Otóż wola.zmierzając do jakiegoś względnego dobra w sposóbniezgodny z rozumną naturą człowieka i jego ostatecznym celem, nie zamierzawprawdzie spowodować tego nieporządku, nie jest więc jego przyczyną, powodującą zistoty swej brak tego porządku, niemniej jest jego przyczyną, powodującą goprzygodnie, niezależnie od zamiaru, skoro ten nieporządek jest niezamierzonymnastępstwem pożądania dobra względnego podobnie jak ogień, który z istoty swejpowoduje gorąco, przygodnie powoduje usunięcie zimna.Tak więc wola, będącprzyczyną powodującą z istoty swej czynność ludzką, jest równocześnie przyczyną,powodującą przygodnie.czyli w sposób niezamierzony, ewentualny brak porządku wtej czynności.Brak zaś należnego porządku w czynności byłby niemożliwy, jeśli wprzyczynie tej czynności nie byłoby jakiegoś braku czy niedomagania.Skoro zaś tąprzyczyną jest wola, pożądająca jakiegoś dobra względnego niezgodnie z rozumnąnaturą człowieka i jego ostatecznym celem, tym niedomaganiem woli, powodujący,grzeszną czynność jest brak należnego kierownictwa w woli ze strony rozumu zgodniez prawem Bożym, przy czym grzechem nie jest jeszcze sam ów brak, jeśli skądinądnie był zawiniony, ale ton że mimo tego braku wola przystępuje do postanowienia iwykonania danej czynności.Q.75, 2.Z
w.Tomasz wyodrębnia tu wewnętrzne przyczyny grzechu ze stronypodmiotu i ze strony przedmiotu.Ze strony podmiotu odróżnia dwie przyczynybezpośrednie, a mianowicie wolę i rozum, oraz dwie przyczyny pośrednie, amianowicie zmysły oraz popędy zmysłowe.Ze strony przedmiotu wewnętrznąprzyczyną grzechu jest motyw, czyli pobudka w postaci jakiegoś dobra pozornegoniezgodnego z rozumną naturą człowieka.Przedmiot więc według św.Tomasza niejest przyczyną zewnętrzną, ale wewnętrzną, gdyż jest nią nie rzecz zewnętrzna, ale180nasze wyobrażenie czy sąd przedstawiający nam jako cel to, co jest tylko pozornymcelem.Q.75, 3.Zewnętrzne przyczyny grzechu mogą mieć jedynie charakterprzedmiotowy czyli wpływać na nasze wyobrażenie czy umysłowe przedstawieniejakiegoś pozornego dobra, nie mogą jednak poruszyć samej woli, bo to przysługujetylko Bogu Zewnętrzne czynniki, które w ten sposób podniecają nas do grzechu, zwąsię pospolicie pokusami.Z naciskiem św.Tomasz podkreśla autonomię naszej woli,której żadna rzecz nie może zmusić do grzechu.Q.76, 1.W całym tym zagadnieniu (q.76) chodzi o ignorancję.Idąc za o [ Pobierz całość w formacie PDF ]